در اینبخش درباره مزیت هاي کنار گذاشتن شبکه هاي اجتماعی صحبت میکنیم، البته منظور مـا این نیست کـه بطور کامل صفحات اجتماعی خودرا رها کنید، بلکه منظور مـا درست استفاده کردن از شبکه هاي اجتماعی اسـت، این شبکه ها فوق العاده اعتیادآور هستند و می بایست نظم و زمان تعیین شده اي را برای استفاده از انها برای خودمان تعیین کنیم، در ادامه بیشتر صحبت میکنیم.
فهرست مطالب
- اعتیاد به شبکههای اجتماعی چیست و چرا آنها اینقدر اعتیاد آورند؟
- نشانهها و علائم اعتیاد به شبکههای اجتماعی چیست؟
- کنار گذاشتن شبکه های اجتماعی چه مزیت هایی دارد؟
- معرفی راهکارهایی برای درمان و مقابله با اعتیاد به شبکههای اجتماعی
- سخن پایانی و سوالات متداول
اعتیاد به شبکههای اجتماعی چیست و چرا آنها اینقدر اعتیاد آورند؟
اعتیاد به شبکههای اجتماعی در طبقه «اعتیادهای رفتاری» دستهبندی میشود. بدین معناست که فرد معتاد، قادر به کنترل و توقف استفاده از دستگاه هوشمند خود نیست. این اعتیاد میتواند به روشهای مختلف بر مغز شما اثر بگذارد و حتی آسیبهای جبران ناپذیری به آن وارد کند. برای مشاهده این اعتیاد کافی است به بسیاری از افرادی که دائما در حال ارسال پیام هستند یا همیشه در وضعیت آنلاین به سر میبرند نگاهی بیندازید. اعتیاد در این افراد به نقطهای رسیده است که کاملاً از کنترل آنها خارج شده است.
اعتیاد به شبکههای اجتماعی میتواند به شکل بیقراری و عطش سیر نشدنی برای سرکشی و وقت گذرانی در فضای مجازی خود را نشان دهد. برای مثال ممکن است شما به صورت اجباری و بیش از اندازه از شبکههای اجتماعی استفاده کنید و آنقدر به این گشت و گذار در اینترنت عادت کنید که این عادت غلط در تمام زمینههای زندگی شما اختلال ایجاد کند. این اعتیاد بیشتر در میان نوجوانان و جوانان رایج است و با توجه به شرایط قرنطینه و کرونا، و در ادامه تعطیلی مدارس و دانشگاهها بسیار بیشتر و شدیدتر نیز شده است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فضای ابری چیست را بخوانید. حال و پس از آشنایی با مفهوم اعتیاد به فضای مجازی، وقت آن است که به این سوال جواب بدهیم که چرا شبکههای اجتماعی تا این حد اعتیادآور هستند؟
شاید در ظاهر به نظر برسد که شبکههای اجتماعی سرگرمی آرامش بخش و بی دردسری باشند؛ اما در واقعیت این گذاره درست نمیباشد و آنها تاثیر بسیار زیادی بر روان و عملکرد مغز شما دارند. برای درک بهتر این موضوع بهتر است بدانید موقعی که شما وارد توییتر، اینستاگرام، یوتیوب یا هر برنامه دیگری میشوید؛ ترشح هورمونی به نام دوپامین در مغز شما به شدت افزایش مییابد و این انتقال دهندههای عصبی که با لذت مرتبط هستند در نهایت باعث میشوند که شما احساس رضایت و خشنودی داشته باشید.
این احساس رضایت و خشنودی باعث میشود که هرگاه شروع به استفاده از شبکههای اجتماعی کنید؛ مغز شما دستور ترشح هورمون دوپامین را بدهد. در نتیجه مغز شما این فعالیت را به عنوان پاداشی که باید آن را مدام تکرار کنید در نظر میگیرد. مثلاً هر زمان که توییتی میکنید یا پستی را به اشتراک میگذارید و بازخورد مثبتی هم میگیرید، ممکن است همچین واکنشی بیشتر احساس شود. پس یکی از دلایلی که میتواند باعث این اعتیاد شدید به شبکههای اجتماعی شود؛ حس تایید شدن و گرفتن بازخوردهای مثبت از سمت دیگران است؛ اما به یاد داشته باشید که این احساسات خوشانید گذرا هستند و در ادامه و مثلاً در زمان گرفتن بازخورد منفی میتواند تاثیر بسیار بد و مخربی روی روان شما بگذارد.
نشانهها و علائم اعتیاد به شبکههای اجتماعی چیست؟
مهمترین نشانههای اعتیاد به شبکههای اجتماعی شامل موارد زیر میشود:
1- بد اخلاقی و اضطراب
یکی از اصلیترین نشانههای اعتیاد به شبکههای اجتماعی داشتن اضطراب همیشگی است. این اضطراب مخصوصاً در زمانی که به اینترنت دسترسی ندارید، به شدت تشدید میشود و میتواند منجر به عصبانیت زیاد و حتی خشونت شود. به یاد داشته باشید که اگر برای رفع اضطراب خود دوباره به شبکههای اجتماعی رجوع کنید، در واقع در مسیر اعتیاد خود گام برداشتهاید و کاری کردهاید که رفع این اضطراب و درمان این اعتیاد بسیار سختتر شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله شبکه اجتماعی چیست را بخوانید.
2- وابستگی شدید و چک کردن مداوم
نشانه دیگر اعتیاد به شبکههای اجتماعی، چک کردن مداوم گوشی یا دستگاههای دیگر است. معمولاً اولین کاری که این افراد بعد از بیدار شدن از خواب و پیدا کردن وقتی آزاد انجام میدهند؛ روشن کردن اینترنت و چک کردن توییتر و اینستاگرام است. این مورد کم کم آن را به یک وسواس فکری تبدیل میکند و فرد در طول روز بارها و بارها توییتر و تلگرام خود را چک میکند؛ آن هم بدون اینکه پیام یا اعلان جدیدی داشته یا ضروریتی برای انجام این کار داشته باشد.
3- داشتن افکار وسواسی در مورد استفاده از شبکههای اجتماعی
افرادی که به استفاده از شبکههای اجتماعی اعتیاد دارند همواره به دنبال این هستند که اوقات خود را در چنین فضایی بگذرانند و علاقهای به فاصله گرفتن از آن و بازگشت به دنیای واقعی ندارند. هنگامی که این افراد به اینترنت دسترسی ندارند، مدام در رابطه با آن فکر میکنند و به دنبال فرصتی هستند که در سریعترین زمان ممکن گوشی خود را چک کنند.
همچنین این افراد وسواسی بیمارگونه در رابطه با مطالب و عکسهایی که از خود در اینترنت به اشتراک میگذراند دارند و دائماً مشغول فکر به این هستند که چیزهایی که از خود منتشر کردهاند، ایراد دارند و دیگران از آن خوششان نخواهد آمد.
4- صرف زمان زیاد برای شبکههای اجتماعی
اعتیاد به شبکههای اجتماعی باعث میشود زمان زیادی را در این فضا سپری کنید و دیگر انرژی و وقتی برای دیگر کارهایتان نداشته باشید. برای مثال ممکن است به خودتان بیایید و ببینید که ساعتها از وقت خود را صرف انجام کاری کردهاید که قرار بود تنها چند دقیقه زمان ببرد. در نتیجه این اعتیاد باعث میشود که دیگر وقتی برای استراحت و دیگر سرگرمیهای شما باقی نماند و رغبت و توانی نیز برای انجام دیگر کارها و مسئولیتها وجود نداشته باشد. مشاهده شده که برخی افراد آنقدر درگیر استفاده از شبکههای اجتماعی میشوند که تمام وقت روزانه خود را به این کار اختصاص میدهند. بنابراین تمامی کارها و مسئولیتهایشان به روزهای دیگر منتقل شده و روی هم انباشته میشود. این کارهای باقیمانده آنقدر زیاد میشود که فرد دیگر توان انجام آن را ندارد و سعی میکند با پناه بردن دوباره به شبکههای اجتماعی، تمامی مسئولیتهایش را فراموش کند؛ در حالیکه این عمل تنها باعث هر چه بدتر شدن اوضاع شده و فقط لحظهای این وضعیت درست میشود که فرد دست از این اعتیاد خود بردارد و با آن مقابله کند.
5- ناتوانی در کاهش یا مدیریت زمان استفاده از شبکههای اجتماعی
خیلی از افرادی که به استفاده از شبکههای اجتماعی معتاد میشوند تلاش میکنند تا هر طور شده این عادت ناپسند خود را ترک کنند. چرا که این افراد نسبت به اعتیاد خود، آگاه شدهاند و نسبت به آن حس خوبی ندارند و میخواهند هر چه سریعتر این اوضاع را درست کنند. اما از آنجا که این افراد با برنامه یا روشهای صحیح اقدام به ترک اعتیاد خود نمیکنند و آنچنان اراده و تمایل قلبی به انجام این کار ندارند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کاربرد اینترنت در زندگی روزمره را بخوانید.
در اکثر اوقات شکست میخورند و دوباره شروع به استفاده افراطی از شبکههای اجتماعی میکنند. برای مثال ممکن است ساعت استفاده از شبکههای اجتماعی را برای خود محدود کنند یا به نحوی گوشی را از خودشان دور نگه دارند؛ اما دوباره و باز هم به دامان این اعتیاد برمیگردند و تمام تصمیمهای خود برای ترک این عادت را بیاثر میکنند.
6- ایجاد مشکل در ارتباطات دنیای واقعی
استفاده افراطی از شبکههای اجتماعی و گذراندن اکثر اوقاتمان در فضای مجازی موجب میشود که دیگر وقتی برای دنیای واقعی و ارتباط با آدمهای واقعی وجود نداشته باشد. این قضیه میتواند تا جایی ادامه داشته باشد که کاملاً از اطرافیانمان دور شویم و دیگر صمیمتی بین ما باقی نماند. شاید هم فکر کنیم که ارتباطات مجازی با دوستانی که در این فضا داریم میتواند بهراحتی این خلا را پر کند؛ اما این تفکر کاملاً اشتباه و غلط است. برای مثال زوجی را در نظر بگیرید که معدود ساعاتی در کنار هم هستند؛ اما به جای صحبت کردن و نزدیک شدن به یکدیگر در این زمان محدود، تمام وقتشان را به استفاده از شبکههای اجتماعی اختصاص بدهند. این موضوع تنها محدود به زوجها و رابطههای عاطفی نمیشود و میتواند هر نوع رابطهای را مختل کند و مشکلات زیادی بین افراد به وجود آورد و حتی ممکن است دوری افراد از یکدیگر دائمی و ارتباطشان برای همیشه قطع شود.
7- کاهش راندمان و افت عملکرد کاری و تحصیلی
افرادی که درگیر این اعتیاد هستند، در اغلب اوقات استفاده و وقت گذرانی در این فضا را به هر کار دیگری ترجیح میدهند و همه چیز را فدای آن میکنند. استفاده بیش از حد از شبکههای اجتماعی و تخصیص تمامی وقت و تمرکزمان به این فضا، منجر به افت تحصیلی و کاری شده و بازدهی ما را به شدت کاهش میدهد. در نتیجه نمیتوانیم به مانند قبل سریع و مفید درس بخوانیم یا به خوبی گذشته کار کنیم.
کنار گذاشتن شبکه های اجتماعی چه مزیت هایی دارد؟
کارهای بیشتری را انجام میدهید و سریعتر کار میکنید
وقتی فکرتان درگیر گوشی تان نباشد، بازدهی تان بسیار بیشتر خواهد شد. شبکه هاي اجتماعی دائماً حواس مـا رابه خود پرت میکنند.وقتی در میانه ي کارتان دائماً این شبکه ها را چک میکنید، در واقع چند کار رابه طور هم زمان انجام میدهید و همین مسأله باعث میشود با سرعتی کمتر و کیفیتی پایین تر کارهای خودرا انجام دهید. تحقیقات نشان میدهد این مسأله بـه میزان 40درصد از بازدهی شخص کم میکند.
خلاقیت تان شکوفا میشود
اگر احساس میکنید چشمه ي خلاقیت تان خشک شده، شاید لازم باشد در استفاده از شبکه هاي اجتماعی تجدید نظر کنید. برای داشتن یک قوه ي تخیل قوی باید گهگاه بـه ذهن خود استراحت دهید و خودرا مشغول چیز دیگری غیر از شبکه هاي اجتماعی کنید.
وقتی فکر این شبکه ها در پس ذهن تان وجوددارد و شـما را وسوسه میکند تا سراغ شان بروید، این مسأله مخل خلاقیت شـما میشود. اگر از شبکه هاي اجتماعی دست بکشید، خودرا از نوتفیکیشن هاي مزاحم خلاص میکنید و بـه خلاقیت خود اجازه ي شکوفایی میدهید.
در ابتدا دچار اضطراب میشوید
اگر چـه اثرات کنار گذاشتن شبکه هاي اجتماعی در مجموع در دراز مدت مثبت اسـت، اما احتمالا نخستین واکنش تان بـه این مسأله اضطراب و نگرانی خواهد بود. این احساسات در اثر یک عقب نشینی عصب شناختی از حس ارتباط مداوم بـه وجود میآید.
اگر بـه این شبکه ها اعتیاد دارید، سطح ماده ي دوپامین در مغز شـما بالا اسـت، بهمین دلیل زمانی کـه استفاده از این شبکه ها را کنار بگذارید، حالتی شبیه بـه ترک اعتیاد را تجربه میکنید. خوشبختانه احساس اضطراب و نگرانی بعد از گذشت چند روز از ترک شبکه هاي اجتماعی رفع میشود، بنابر این خیلی زود میتوانید از اثرات مثبت اینکار بهره مند شوید.
اضطراب کمتری خواهید داشت
از آنجایی کـه دسترسی بـه شبکه هاي اجتماعی در هر زمان و مکانی راحت شده اسـت، اغلب احساس میکنیم باید هرروز و هر ساعت بـه همه ی ي خبرها و پست هاي این شبکه ها توجه داشته باشیم. این فکر آگاهی دائمی از آنچه کـه در فضای اینترنت می گذرد، منجر بـه افزایش تولید کورتیزول یا همان هورمون اضطراب در بدن میشود.
این افزایش اضطراب میتواند اثرات ویرانگر زیادی بر مغز داشته باشد، مثل تضعیف حافظه و افزایش احتمال ابتلا بـه افسردگی. دوری از شبکه هاي اجتماعی، احتمال افزایش سطح کورتیزول را کمتر میکند ودر نتیجه آرام تر و متمرکزتر خواهید شد.
اعتماد بـه نفس تان بیشتر میشود
مـا اغلب تمایل داریم تنها بخش هاي شاد و هیجان انگیز زندگی مان را در شبکه هاي اجتماعی بـه اشتراک بگذاریم و بـه دیگران نشان دهیم. شاید اینکار بی ضرر بنظر برسد اما وقتی دیگران را تنها در بهترین شرایط زندگی شان میبینیم، بـه سادگی درگیر مقایسه ي خود با آنها میشویم.این گرایش بـه مقایسه ي منفی خود با کسانی کـه انها را بالاتر میدانیم را روانشناسان اصطلاحا «مقایسه ي اجتماعی پایین بـه بالا» میگویند. مثلاً تصور کنید کـه شـما برخلاف میل تان نمیتوانید بچه دار شوید. در حالت عادی کسی بشما نمیگوید «ببین چـه بچه ي فوق العاده اي دارم!» یا چیزی شبیه این. اما در شبکه هاي اجتماعی چنین چنین احساسی بـه وجود میآید، چون برای مخاطب هاي زیادی پست میگذاریم.
تحقیقات نشان میدهد کسانی کـه بیشتر از سایرین از این شبکه ها استفاده میکنند، بیشتر درگیر این مقایسه ي اجتماعی میشوند و این مسأله احتمال ابتلا بـه افسردگی را بالا میبرد. کنار گذاشتن شبکه هاي اجتماعی بـه مقابله با این میزان مقایسه ي اجتماعی کمک میکند ودر نهایت احساس شادی و اعتماد بـه نفس بیشتری خواهید داشت.
ارتباطات رو در روی تان تقویت خواهد شد
شکی نیست کـه شبکه هاي اجتماعی میتواند روش خوبی برای حفظ ارتباط با دوستان قدیمی یا اعضای دور خانواده باشد، اما ترک این شبکه ها میتواند مزایای فوق العاده اي برای روابط واقعی تان داشته باشد. روابط میان فردی رو در رو طبق معمول بسیار قویتر از روابط صرفاً مجازی هستند.
و دوری از شبکه هاي اجتماعی شـما را وادار میکند روی ارتباطات دنیای واقعی تمرکز کنید. کنار گذاشتن شبکه هاي اجتماعی و صرف زمان بیشتر برای ارتباطات رو در رو بـه روابط عاطفی شـما کمک میکند. این روابط یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در سلامت جسمی و روحی مـا هستند.
خواب بیشتری خواهید داشت
حتماً تجربه ي آنرا داشته اید کـه قبل از خواب تصمیم میگیرید نگاه مختصری بـه شبکه هاي اجتماعی بیندازید اما ناگهان بـه خودتان میآیید و میبینید ساعت ها مشغول لایک کردن و کامنت گذاشتن و گشت زدن در صفحه هاي مختلف بوده اید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آشنایی با سرویسهای اینترنت مخابرات ایران را بخوانید.
اینکار تبدیل بـه یکی از عادت هاي شبانه ي تعداد زیادی از افراد شده و انها اغلب یک تا دو ساعت در تخت مشغول چک کردن این شبکه ها میشوند. اما باید بدانید کـه اگر هرروز اینکار را انجام میدهید، ۱۵ ساعت در هفته را تنها صرف شبکه هاي اجتماعی میکنید. شـما چنین زمانی را نه صرف کاری مثل بیرون رفتن با دوستان، بلکه تنها صرف تماشای چند عکس و فیلم و کامنت گذاشتن برای انها کردهاید.
وقتی این شبکه ها را کنار میگذارید، در واقع یک کار اضافی را از اولویت هایتان حذف میکنید. اگر میخواهید در زمان خواب فعالیت آرامش بخشی انجام دهید، استفاده از وسایل الکترونیکی را فراموش کنید و کارهای مثل مطالعه ي کتاب یا برنامه ریزی برای روزبعد را امتحان کنید کـه آرامش بخش تر هستند اما زمان کمتری میبرند.
احتمال کسل شدن تان کمتر میشود
اغلب مـا زمانی کـه جایی منتظر باشیم ترجیح میدهیم سر خودرا با تلفن همراه مان گرم کنیم. اما طی تحقیقی بر روی ۴۱ دانشجو مشاهده شد اینکار تأثیری معکوس دارد.در حقیقت معلوم شد ۳۰ دقیقه استفاده از تلفن همراه احساس کسالت را افزایش داده بود. بجای چک کردن بی هدف و بدون تمرکز پست ها و اخبار میتوانید کار دیگری انجام دهید کـه ذهن تان را بیشتر درگیر میکند و احساس کسالت را از بین می ببرد، مثل حل جدول یا مطالعه ي کتاب.
کمتر مینشینید
نشستن در تمام طول روز میتواند بـه اندازه ي مصرف سیگار برای سلامتی تان خطرناک باشد. بعد از یک روز کاری طولانی بخش قابل توجهی از وقت آزاد خودرا صرف چک کردن شبکه هاي اجتماعی میکنیم و طبیعتا اینکار را در حالت نشسته انجام میدهیم.
معرفی راهکارهایی برای درمان و مقابله با اعتیاد به شبکههای اجتماعی
حال و پس از آنکه پیامدهای این اعتیاد مخرب رو برای شما بازگو کردیم، این سوال مطرح میشود که چگونه میتوان از آن رهایی یافت؟ در ادامه راهکارهایی را برای شما معرفی میکنیم که خیلی از افراد به کمک آنها توانستهاند با این اعتیاد مقابله و آن را درمان کنند. چنانچه هر کدام از راهحلهای زیر را نیز امتحان کردید اما باز هم مشکل شما برطرف نشد، بهتر است در اولین فرصت به یک مشاور مراجعه کنید و قضیه را با او در میان بگذارید.
این شما و این هم راهکارهایی برای درمان و مقابله با اعتیاد به شبکههای اجتماعی:
1- پذیرفتن اعتیاد به شبکههای اجتماعی و تلاش برای رهایی از آن
میگویند اولین قدم برای حل هر مشکل، عدم انکار و پذیرفتن آن مشکل است. اعتیاد به شبکههای اجتماعی نیز یک نوع مشکل در شکل و ابعادی متفاوت است که مانند هر مشکل دیگری، درمان و راهحلی نیز برای آن وجود دارد. پس در اولین گام سعی کنید بپذیرید که به استفاده از اینستاگرام، توییتر و …. معتاد شدهاید و به این عادت بد خود اغراق کنید. چرا که اگر بخواهید (مانند بسیاری دیگر از افراد) دست به انکار بزنید و زیر بار پذیرفتن اعتیاد خود نروید؛ نه تنها درمان و مقابله با آن را به تاخیر انداختهاید؛ بلکه حل آن را نیز بسیار سختتر و دشوارتر از قبل کردهاید. پس برای حل این قضیه باید نگرش و دید درستی به آن داشته باشید. مثلاً سعی کنید برای چند روز زمان استفاده خود از شبکههای اجتماعی را بررسی کرده و یافتههای خود را در یک جا یادداشت کنید.
تلاش کنید رفتارهای خود در این زمینه را زیر نظر بگیرید و خودتان به این نتیجه برسید که چقدر وقت به استفاده از شبکههای اجتماعی اختصاص میدهید و خودتان اعتیاد خود به فضای مجازی را متوجه شوید. این نوشتن مدت زمان صرف شده ( یا تلف شده!) در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی موجب میشود که نگرشی درستی نسبت به این مشکل داشته باشید و آن را بپذیرید. این پذیرش مشکل به شما کمک میکند که در صدد حل این مشکل برآیید و با آن مقابله کنید.
2- ایجاد محدودیتهای زمانی برای استفاده از شبکههای اجتماعی
یکی از راهکارهای کاربردی برای حل مشکل «اعتیاد به شبکههای اجتماعی»، محدود کردن زمان دسترسی و استفاده از آنها است. برای مقابله با این اعتیاد نیازی نیست صفر و صدی برخورد کنید و قرار نیست یک شبه این عادت خود را کنار بگذارید. چرا که گاهی اوقات به شبکههای اجتماعی و برخی برنامههای آن نیاز داریم و نمیتونیم آنها را به طور کامل کنار بگذاریم. در این موقع بهتر است به جای حذف، نحوه استفاده صحیح و درست از آنها را بیاموزیم. به همین دلیل لازم است این زمان استفاده از شبکههای اجتماعی را بر حسب میزان اعتیادمان محدود کنیم و تنها در زمانها و ساعتهای تعیین شده به سراغ آنها برویم.
3- خاموش کردن اعلانها
معمولاً یکی از مواردی که باعث برهم خوردن تمرکز و رفتن دوباره ما به سراغ گوشی میشود؛ اعلانها یا همان نوتیفیکیشنها هستند. رفتن سراغ گوشی همانا و تلف شدن کلی از وقت با ارزشمان نیز همانا. لذا لازم است تدبیری اساسی در این زمینه بیاندیشیم که با هر پیغام و اعلان، تمرکز ما هم به هم نریزد و وقتمان هدر نرود. این تدبیر اساسی چیزی نیست جز خاموش کردن نوتیفیکیشنها. پس در اولین فرصت اعلانهای توییتر، اینستاگرام، یوتیوب و … را خاموش کنید تا در وقت خود صرفهجویی کنید!
4- یافتن سرگرمیهای تازه و مفید
یکی از راهحلهای جالب برای حل این اعتیاد، یافتن سرگرمیهای جدید و جایگزین کردن آنها با شبکههای اجتماعی است. باید با خود فکر کنیم و ببینیم به چه چیزهایی بیشتر علاقه داریم و مناسب با آن یک سرگرمی جدید انتخاب کنیم. مثلاً یکی از سرگرمیهای بسیار مفید و کاربردی که میتوانید آن را با شبکههای اجتماعی جایگزین کنید؛ مطالعه و کتابخوانی است. بارها برای ما پیش آمده که کتابی را خریداری کردیم و قصد خواندن آن را داشتهایم؛ اما به دلیل کمبود وقت موفق به مطالعهاش نشدهایم.
حال سعی کنیم هر موقع که وقتی آزاد پیدا میکنیم یا میخواهیم سراغ شبکههای اجتماعی برویم؛ در عوض به سراغ آن کتاب مذکور بریم و حداقل چند صفحه از آن را مطالعه کنیم. انجام این کار شاید در ابتدا سخت باشد و حتی باعث شود که از کتاب لذت نبریم و چیزی از آن متوجه نشویم؛ اما به مرور این کار تبدیل به یک عادت در ما شده و نمیتوانیم دست از کتاب خواندن برداریم و چی بهتر از اعتیاد به مطالعهی کتاب؟
5- پاداش دادن به خود
یکی از روشهای جالب که مشاورین برای ترک اعتیاد افراد پیشنهاد میدهند؛ در نظر گرفتن پاداش به ازای هر گونه تلاش در راستای مقابله با مشکل است. در این مورد و برای مثال سعی کنید به ازای هر دو ساعت کاهش زمان استفاده از شبکههای اجتماعی؛ پاداشی برای خود تعیین کنید و بالعکس در صورت انجام ندادن برنامهها و نرسیدن به هدفگذاریها خود را مجازات کنید و حتماً در این راه ثابت قدم باشید.
با این کار و تکرار مداوم آن، انگیزه کافی برای مقابله با این مشکل پیدا میکنید و یک روز متوجه میشوید که چقدر نسبت به قبل خود متفاوت شدهاید و چقدر در این راه موفق بودهاید. البته بهتر است پاداش و جزایی که برای خود تعیین میکنید به شبکههای اجتماعی و استفاده از آنها مربوط نباشد و بیشتر به کارها و فعالیتهای دیگری که دوست دارید ربط داشته باشد.
6- به حداقل رساندن عوامل وسوسهکننده
عوامل مختلف و متعددی وجود دارند که ما را برای استفاده از شبکههای اجتماعی وسوسه میکنند. برای مثال (و همانطور که در بخش اعلانها گفتیم) نوتیفیکیشنهای گوشی باعث میشوند حسابی تمرکز ما به هم ریزد و هر بار صدای آن را میشنویم، برای سراغ گوشی رفتن وسوسه شویم. در نتیجه و در همین راستا لازم است زمانی که به گوشی نیازی نداریم یا مشغول انجام کاری هستیم؛ اینترنت آن را خاموش کرده، صدایش را قطع کرد و گوشی را تا جای ممکن از خودمان دور نگه داریم. با این کار، دیگر با هر پیام و اعلان حواسمان پرت نمیشود و تمام فکر و تمرکزمان معطوف کاری میشود که در حال انجامش هستیم.
7- ایجاد روابط قوی در دنیای واقعی
شبکههای اجتماعی در خیلی از اوقات باعث میشوند که ارتباطاتمان در دنیای واقعی را فراموش و عدم توانایی در برقراری آن در دنیای واقعی را پنهان کنیم. در نتیجه اگر در استفاده از شبکههای اجتماعی افراط کنیم، به تدریج تواناییهای خود در ایجاد رابطه در دنیای واقعی را از دست میدهیم و به فردی گوشهگیر، منزوی و کاملاً تنها تبدیل میشویم. پس برای ترک اعتیاد به شبکههای اجتماعی لازم است که به دنبال ایجاد رابطههای سالم در دنیای حقیقی اطرافمان باشیم و همچنین تلاش کنیم که رابطههای خود با خانواده و دوستانمان را تقویت کنیم و از دنیای مجازی و غیر واقعی فاصله بگیریم.
8- استراحت دادن به خود
فضای مجازی و درگیریهای آن باعث میشوند که تمام تمرکزمان معطوف آن شود و حتی در مواقعی که در حال استفاده از شبکههای اجتماعی نیز نیستیم باز هم به آن فکر کنیم. بنابراین بهتر است هر از گاهی به خود استراحت دهیم و مغزمان را درگیر اتفاقاتی که در این فضا میافتد نکنیم.
9- تقویت خودکنترلی
عدم استفاده از شبکههای اجتماعی و ملزم کردن خود در مدیریت استفاده از آن، میتواند تمرین خوبی برای تقویت خودکنترلی و ارتقای قدرت ارادهمان باشد.
در نتیجه ترک اعتیاد خود به فضای مجازی میتواند فواید مختلف و متعددی داشته باشد که در ادامه زندگی به ما کمک کند و ما را به انسان بهتر و کاملتری تبدیل کند. تقویت خودکنترلی و اراده یکی از این فواید است.
10- داشتن برنامهای دقیق و مناسب
بدیهی است که نمیتوان اعتیاد خود به شبکههای اجتماعی را یک شبه و بدون برنامهریزی قبلی ترک کرد و به سادگی این عادت مضر را کنار گذاشت. لذا میبایست برای حل این مشکل از قبل برنامهریزی کرده و حتماً خود را ملزم به پیروی از آن کنیم. باید زمانی را که در شبکههای اجتماعی صرف میکنیم یادداشت کنیم و بر اساس آن برنامهای تنظیم کنیم. برنامهای شامل کارهای مفیدی که دوست داریم انجام بدهیم؛ اما به خاطر این اعتیاد باید آن را به تعویق بیاندازیم یا انجامشان را به طور کل فراموش کنیم. برنامهای که باید خود را به اجرای دقیق آن اجبار کنیم و به ازای هر پیشرفت در انجام آن به خود پاداش بدهیم و در قبال هر گونه کوتاهی نیز خود را مجازات کنیم. شکی نیست که با ریختن یک برنامه دقیق و اجرای آن، دیر یا زود این اعتیاد برطرف میشود. از آن پس میتوانیم خود را در استفاده از شبکههای اجتماعی کنترل کرده و زمان گرانبهایمان را به خوبی مدیریت کنیم.
11- زندگی کردن در حال
بسیاری از افرادی که به این اعتیاد دچار شده اند همواره در حال گرفتن عکس یا سلفی با هدف ثبت خاطرات هستند تا در آینده بتوانند به آنها نگاهی بیاندازند و یادی از گذشتهها و لحظات خوبشان بکنند. در حالی که افراط در این کار باعث میشود که دیگر در حال زندگی نکنیم و به موجودی بیحرکت در عکسهای خود، تنزل یابیم. همچنین این کار باعث میشود که دیگر نتوانیم از زمان حالمان لذت ببریم و تجارب جدید کسب کنیم. پس بهتر است به جای سلفی گرفتن و پر کردن تمام اوقاتمان با این کار، ثبت خاطره را به حافظهمان بسپاریم. برای یک بار هم که شده از بودن در کنار خانواده و یکدیگر لذت ببریم.
سخن پایانی
شما در این مقاله با درمان و مقابله با اعتیاد به شبکههای اجتماعی آشنا شدید. همچنین از مزیت های آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
گرفتن تایید اجتماعی، نداشتن سرگرمی، برونگرایی و…
مدیریت زمان، ایجاد تفریحات جایگزین، ایجاد ارتباط دوستانه در دنیای واقعی و…
